कोरीगड किल्ला। पावसाळी भटकंती। Korigad Fort Trek। Peth Shahapur। Monsoon Trek। Mulshi। Pune। Sahyadri Bhatkanti

जिल्हा - पुणे

पायथ्याचे गाव (Base village) - पेठ शहापूर (Peth Shahapur)

उंची (Height of the Korigad fort) - ३०२८ फूट 

वेळ - १ तास

श्रेणी (Trek grade) - सोपी

सहनशक्ती (Endurance level) - मध्यम

जवळील रेल्वे स्टेशन (Nearest railway station) - लोणावळा (Lonavala)

मुंबई ते पेठ शहापूर - ११० किमी

पुणे ते पेठ शहापूर - ९० किमी

दिनांक - ३१ जुलै २०२२

लोणावळ्याच्या दक्षिणेकडील डोंगररांगेत काही किलोमीटर अंतराने अनेक गडकिल्ले आहेत. त्यापैकीच एक सुंदर डोंगरी किल्ला. ज्याने निजामशाही, आदिलशाही, स्वराज्य आणि ब्रिटिश राजसत्ता फार जवळून पाहिल्या, ज्याची तटबंदी आजही तटस्थ उभी आहे आणि ज्या किल्ल्याला पावसाळ्यात भेट देणे हे प्रत्येक भटकंती प्रेमीचे स्वप्न. असा किल्ले कोरीगड.

पुणे ते पेठ शहापूर प्रवास (How to reach Peth Shahapur village!)

मुंबई - पुणे जुन्या महामार्गाने लोणावळा येथे पोहोचलो व तेथून २० किमी अंतरावर, कोरीगडाच्या पायथ्याशी असलेल्या पेठ शहापूर गावाला निघालो. लोणावळ्यापासून पेठ शहापूरसाठी सार्वजनिक वाहतुकीची सुविधा उपलब्ध आहे. 

लोणावळा

लोणावळ्यातील रायवुड पोलीस मदत केंद्रापासून उजवीकडील मार्ग नागफणी म्हणजेच ड्युक्स नोज (Dukes Nose) जातो तर डावीकडील मार्ग कोरीगडाकडे. 

रायवुड पोलीस मदत केंद्र

जवळच लोणावळा तलाव (Lonavala lake) परिसर आहे. 

लोणावळा तलाव

भुशी गाव (Bhushi village) ओलांडले आणि कुरवंडे गावाजवळ (Kurvande village) असलेल्या काही पॉईंट्सना भेट द्यायची होती. पण अचानक सुरू झालेला पाऊस व दाट धुक्यामुळे पॉईंट्सना परत येताना भेट देऊ, असे ठरवून थेट पेठ शहापूरकडे निघालो. 

दाट धुके आणि पाऊस

पाऊस थांबला, तेव्हा कुरवंडे गावापुढील एका ठिकाणावरून पवना तलाव (Pavna lake) धुक्याआड पाहायला मिळाला. 

पवना तलाव

घुसळखांब गावापासून (Ghusalkhamb village) डावीकडील मार्ग मोरगिरी (Morgiri Fort) व तुंग किल्ल्याकडे (Tung Fort) जातो, तर उजवीकडील मार्ग कोरीगडाकडे. 

घुसळखांब गाव

पेठ शहापूर गावात पोहोचलो आणि धुक्याने वेढलेला कोरीगड समोर दिसत होता. याच गावाच्या नावावरून किल्ल्याला शहागड या नावाने देखील ओळखले जाते. गावात पार्किंगची सुविधा आहे. 

पेठ शहापूर गावातून दिसणारा धुक्याने वेढलेला कोरीगड 

ट्रेकला सुरुवात

गावात बाईक पार्क केल्या आणि ट्रेकला सुरुवात झाली. 

ट्रेकला सुरुवात

ट्रेक मार्ग पूर्णपणे ओळखू येईल असा असल्याने वाट चुकण्याची कुठलीही शक्यता नाही. त्यात पूर्ण ट्रेक दरम्यान किल्ला डोळ्यासमोरच असतो. 

ट्रेक मार्ग

किल्ल्याच्या उत्तर बाजूकडून आम्ही हळूहळू पूर्वेला आलो व त्यानंतर किल्ल्याच्या दिशेने अगदीच पायथी निघालो.

ट्रेक मार्गावरून दिसणारा कोरीगड

किल्ल्याच्या पायथ्याशी  जाताना

येथून पुढे पायऱ्यांचा मार्ग आहे. आंबी व्हॅली (Aamby valley) मधून डांबरी मार्ग इथपर्यंत येतो. 

आंबी व्हॅली मधून येणार डांबरी मार्ग

धुके काहीसे कमी झाल्याने गडाची तटबंदी व प्रवेशद्वार येथून दिसत होते. 

गडाचे प्रवेशद्वार व तटबंदी

ट्रेक्कर मंडळी सोबत सेल्फी

पायऱ्यांच्या मार्गाने किल्ल्याच्या प्रवेशद्वाराकडे निघालो. वाटेत श्री गणेशाचे मंदिर (Lord Ganesha temple) व गुहा (Cave) आहे.

पायऱ्यांचा मार्ग

श्री गणेश मंदिर व गुहा

सुरक्षेच्या दृष्टीने पायऱ्यांशेजारी रेलिंग लावण्यात आली आहे. 

पायऱ्यांचा मार्ग

वाटेत एका लहान गुहेत पाण्याचे टाके (Water tank) होते. आणखीन एक प्रचंड कातळात खोदलेली गुहा जवळच आहे.

लहान गुहा व तेथील पाण्याचं टाक

गुहा

कोरीगड भटकंती

मुख्य प्रवेशद्वार गणेश दरवाजापाशी (Ganesh Darwaja) पोहोचलो. 

गणेश दरवाजा

आतील बाजूने गणेश दरवाजा

पेठ शहापूर ते गडमाथा गाठण्यास आम्हाला एक तास लागला. कोरीगडाचा गडमाथा सपाट व दक्षिण उत्तर पसरलेला आहे.

कोरीगड

प्रवेशद्वारा जवळ शिव मंदिर आहे व परिसरात काही तोफा ठेवण्यात आले आहेत. 

शिवमंदिर व तोफा

मंदिरामागे दोन तळे देखील आहेत. 

गडावरील दोन तळे

गडावरून आंबी व्हॅली व वातावरण स्वच्छ असल्यास जवळील सह्य शिखरांचा, किल्ल्यांचा सुंदर नजर पाहायला मिळतो. 

आंबी व्हॅली सिटी

किल्ल्याच्या उत्तर व दक्षिण बाजूस भव्य बुरुज आहेत. आम्ही तटबंदीच्या मार्गे पहिले उत्तरेकडील बुरुजाकडे निघालो. कोरीगडाची तटबंदी हे येथील प्रमुख आकर्षण. तटबंदीच्या वाटेने पूर्णगड फिरताना, आजूबाजूचा प्रदेश न्याहाळत गडावरील मंदिरे, बुरुज, तलाव, गुहा आणि काही वाड्याचे अवशेष यांना भेट देत, दीड ते दोन तास सहज लागतात.

गडमाथा

तटबंदीच्या वाटेने बुरुजाकडे जाताना

उत्तरेकडील बुरुजावर भगवा लावण्यात आला आहे. येथून पेठ शहापूर गाव व तेथून गडाकडे येणारा मार्ग दिसतो. 

उत्तरेकडील बुरुज

पेठ शहापूर गाव

गडाचे हे सर्वोच्च ठिकाण. येथून गडाची पूर्ण तटबंदी दिसत होती. जेव्हा कधीही कोरीगड आठवतो तेव्हा हेच दृश्य डोळ्यासमोर येते. 

कोरीगडाची तटबंदी

जवळच प्रचंड कातळात खोदलेल्या गुहा (Caves) आहेत. बाहेरून पाहून या गुहांच्या अवाढव्यतेचा अंदाज लागतच नाही. पूर्वीच्या काळी यांचा कोठार म्हणून उपयोग केला जात असावा. 

कोठार (गुहा)

येथे अतिरिक्त पाणी साचू नये म्हणून सोय केलेली दिसून येते. तटबंदीच्या मार्गाने तळ्याकडे निघालो. तळ्याशेजारीच आणखी एक मंदिर आहे. मंदिरात शिवलिंग व अन्य काही मूर्ती आहेत. 

तळे

तळ्याशेजारील मंदिर

वातावरण स्वच्छ झाले होते. पुन्हा तटबंदी मार्गे गडाच्या दक्षिणेकडे निघालो. आंबी व्हॅली मध्ये एक लहान रनवे  (Aamby valley city runway) देखील आहे. 

तटबंदी मार्गे दक्षिणेकडे जाताना

आंबी व्हॅली मधील रनवे

जवळच एक मोठी तोफ पाहायला मिळाली. वातावरण स्वच्छ होऊन काहीच वेळ झाला होता तेवढ्यात पुन्हा धुक्याचे सावट येऊ लागले.

तोफ

धुक्याचे सावट येताना

धुक्यांचा किल्ल्याशी झालेला टकराव आणि त्यामुळे पाहता आलेले विहंगम दृश्य, म्हणून काही वेळ तेथेच थांबलो. 

धुक्यांचा किल्ल्याशी झालेला टकराव

कोरीगडाला कोराईगड (Koraigad Fort)असे देखील म्हटले जाते. हे नाव पडले ते किल्ल्यावरील कोराई मातेच्या मंदिरामुळे (Korai Mata temple). मंदिर परिसरात दीपमाळ देखील आहे. 

कोराई माता मंदिर

लख्ख अंधारात एका छोट्या दिव्याच्या प्रकाशात मातेची मूर्ती फार तेजस्वी दिसत होती. 

कोराई माता

कोराई मातेच्या मंदिरापासून वाट थोडी खाली उतरून गडाच्या दुसऱ्या प्रवेशद्वाराकडे जाते. आंबवणे गावातून येणारा मार्ग ह्याच प्रवेशद्वाराकडे घेऊन येतो. 

गडाचे दुसरे प्रवेशद्वार

जवळच आणखी एक मोठी तोफ आहे. 

तोफ

आता दक्षिणेकडील बुरुज खुणावत होता. या बुरुजाला दुहेरी तट आहे. खाली जाण्यासाठी मार्गाचा शोध घेत होतो पण सापडेना. 

दक्षिणेकडील बुरुज

बुरुजाचा दुहेरी तट

तितक्यात पावसाने जोर धरला. पुन्हा किल्ल्याच्या मुख्य प्रवेशद्वाराकडे आम्ही निघालो. 

दक्षिणेकडील बुरुज

तटबंदी मार्गे पुन्हा गणेश दरवाजाकडे जाताना

किल्ल्यावर वाड्याचे अवशेष जागोजागी पाहायला मिळतील. 

वाड्याचे अवशेष

गणेश दरवाजा जवळच न्याहारी केली व काही वेळ थांबून गड उतरण्यास सुरुवात केली. 

गणेश दरवाजा

कोरीगड ते पेठ शहापूर

पायऱ्यांच्या मार्गावरच असलेली एक गुहा पाहायची राहिली होती, ती पाहायला निघालो. सध्या तिथे पाणी साचलेले होते. 

गड उतरताना

गुहा

तेथून पुढे आणखी एक वाट झाडीत लपलेली दिसत होती. म्हणून थोडे पुढे जाऊन पाहिले तर आणखी एक प्रचंड कातळात खोदलेली गुहा पाहायला मिळाली. 

गुहेकडे जाणारी वाट

गुहा

अवघड वाट असल्याने फार तुरळ पर्यटक येथे जात असावेत. अर्ध्या तासातच पुन्हा पेठ शहापूर गावात आलोत. वातावरण स्वच्छ झाल्याने जवळच असलेला मोरगिरी किल्ला (Morgiri Fort) आता स्पष्ट दिसत होता. 

मोरगिरी किल्ला

लोणावळा पॉईंट्स (Lonavala Points)

परतीच्या प्रवासात कुरवंडे गावाजवळ शिवलिंग (Shivling Point), टायगर (Tiger Point), लायन्स (Lions Point) अशा काही नावाच्या पॉईंट्सना भेट दिली. शिवलिंग पॉईंट पासून नागफणीचा डोंगर (Nagfani/Dukes Nose), मोराडीचा सुळका (Moradi Pinnacle), मृगगड किल्ला (Mrugagad Fort) पाहायला मिळाला. 

शिवलिंग पॉईंट

टायगर पॉईंट पासून दहा किलोमीटर लांब असलेला कोरीगड देखील स्पष्ट दिसत होता. 

टायगर पॉईंट

लायन्स पॉईंट

परतीचा प्रवास

पुन्हा लोणावळा येथे  येऊन चहा घेतला व पुणेच्या दिशेने मुंबई पुणे जुना महामार्गाने परतीच्या प्रवासास लागलो. मळवली - कामशेत - तळेगाव दाभाडे - देहू रोड - खडकी - येरवडा असा प्रवास करत खराडीला आलो.

याच भटकंतीचा जर यूट्यूब व्हिडिओ पाहायचा असेल तर कोरीगड येथे क्लिक करा. 

पुणे जिल्ह्यातील अन्य ब्लॉग वाचण्यासाठी पुणे येथे क्लिक करा.

जय शिवराय

#korigad #monsoontrek #pethshahapur #mulshi #pune #SahyadriBhatkanti